به نقل از «فرارو»

کشف یک اشتباه در ترجمه قانون اول نیوتن پس از حدود ۳۰۰ سال!

تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۶۸۸۶۰

تفسیر جدیدی از نوشته‌های نیوتن به ما نشان می‌دهد پدر مکانیک کلاسیک از قانون اول خود چه منظوری داشت.

به گزارش دیجیاتو، یک اشتباه ظریف ترجمه در نوشته‌های آیزاک نیوتن درباره قانون اول حرکت، که برای سه قرن از نگاه‌ها پنهان مانده بود، حالا بینش‌هایی به ما می‌دهد که این فیلسوف طبیعی پیشگام هنگام بنا نهادن بنیاد مکانیک کوانتوم چه منظوری در سر داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

قانون اول نیوتن معمولاً به این صورت بیان می‌شود که «اجسام در حرکت تمایل دارند در حرکت بمانند، و اجسام درحال سکون تمایل دارند ساکن بمانند.»، اما تاریخ این اصل درباره اینرسی، که حالا برای ما تقریباً بدیهی به‌نظر می‌رسد، پیچیدگی‌های خود را دارد. نیوتن در قرن هفدهم کتاب اصول ریاضی فلسفه طبیعی را به‌زبان لاتین نوشت. او در این کتاب می‌نویسد: «هر بدنه حالت سکون یا حرکت یکنواخت و مستقیم را حفظ می‌کند، مگر تا حدی که به‌واسطه نیرو‌های واردشده وادار به تغییر حالت می‌شود.»

«دنیل هوک» (Daniel Hoek)، فیلسوف دانشگاه ویرجینیا تک، می‌گوید در طول قرن‌ها، بسیاری از فیلسوفان علم این سخنان را درباره اجسامی تفسیر کرده‌اند که هیچ نیرویی بر آن‌ها اعمال نمی‌شود. برای مثال، در ۱۹۶۵، «برایان الیس» (Brian Ellis)، پژوهشگر نیوتن، گفته‌های او را به این صورت نقل کرد: «هر بدنه‌ای که سوژه کنش نیرو‌ها نیست، در حالت سکون یا حرکت یکنواخت در یک خط مستقیم ادامه می‌دهد.».

اما هوک می‌گوید این کمی گیج‌کننده است. چون هیچ جسمی در کیهان وجود ندارد که از کنش نیرو‌های خارجی بر خودش آزاد باشد. پس چرا نیوتن باید درباره چیزی که اصلاً وجود نداشت قانونی می‌ساخت؟

در یک مقاله جدید در ژورنال Philosophy of Science، هوک استدلال کرده است که نیوتن اصلاً قصد نداشت قانون اول را به اجسام تخیلی و آزاد از هرگونه نیرویی ارجاع دهد. او می‌گوید نیوتن از عبارت لاتین nisi quatenus (مگر تا حدی که) استفاده می‌کند. در این‌جا منظور او این نیست که بگوید قانون اول تنها به اجسام مذکور ارجاع دارد، بلکه اشاره می‌کند که حرکت تنها تا حدی تغییر می‌کند که یک نیرو آن را به این امر وادار می‌سازد.

هوک می‌نویسد که یک تفسیر بهتر به تمام اجسام ارجاع می‌دهد: «هر تغییر در حالت حرکت یک جسم ناشی از نیرو‌های اعمال‌شده است.»

این تفاوت کمی آکادمیک به‌نظر می‌رسد. گذشته از هرچیز، نظریه‌های نیوتن با نظریه نسبیت عام اینشتین جایگزین شده‌اند. اما «رابرت دی‌ساله» (Robert DiSalle)، تاریخ‌دان فلسفه فیزیک در دانشگاه وسترن در آنتاریو، می‌گوید اینشتین نظریه خود را براساس نظریه نیوتن ساخت.

اما دی‌ساله می‌گوید مردم از تفسیر‌های اشتباه نظریه نیوتن استفاده کرده‌اند تا بگویند نظریه‌های اینشتین و نیوتن اختلافات فلسفی بنیادی دارند. خصوصاً برخی این نقد را ارائه کرده‌اند که قانون اول نیوتن دور دارد. این قانون می‌گوید اجسام آزاد از نیرو در خط مستقیم حرکت می‌کنند یا ساکن می‌مانند، اما از کجا بدانیم که آن‌ها از هر نیرویی آزاد هستند؟ پاسخ این است که آن‌ها در خطی مستقیم حرکت می‌کنند یا ساکن باقی می‌مانند.

دی‌ساله می‌گوید: «مقاله [جدید]ساده‌تر نشان می‌دهد که چرا این دیدگاه اشتباه است.» نه‌تن‌ها نیوتن قصد نداشت قانونی درباره اجسام تخیلی آزاد از نیرو بسازد، بلکه هم‌عصران او نیز قانون اول او را این‌طور تفسیر نمی‌کردند. دی‌ساله می‌گوید: «من فکر می‌کنم این تفسیری است که مردم پس از نگاه به گذشته آن را ساخته‌اند.»

«جرج اسمیت» (George Smith)، فیلسوف دانشگاه تافتس و متخصص نوشته‌های نیوتن، می‌گوید نوشته‌های بعدی نیوتن کاملاً این موضوع را روشن می‌سازند که او می‌خواست قانون اولش درباره تمام اجسام باشد، نه فقط اجسام نظری آزاد از نیرو. اسمیت می‌گوید: «تمام نکته قانون اول این است که وجود نیرو استنتاج شود.»

به گفته او، زمانی که نیوتن کتاب خود را می‌نوشت، اصلاً بدیهی درنظر گرفته نمی‌شد که اشیاء برای این که به حرکت دربیایند به نیرو نیاز دارند. انواع و اقسام نظریه‌های قدیمی درباره اشیائی وجود داشت که قدرت محرک مخصوص خود را داشتند. برای مثال، ارسطو گمان می‌کرد که اجسام آسمانی از یک نوع ماده نظری به‌نام اثیر (Aether) ساخته شده‌اند و به‌طور طبیعی در مسیر‌های دایره‌ای حرکت می‌کنند. نیوتن در متن خود درحال ردکردن تمام این ایده‌های قدیمی بود و اشاره می‌کرد که هیچی جسمی وجود ندارد که نیرویی بر آن اعمال نشود.

سوءتفاهم درباره منظور نیوتن احتمالاً از آثار ماندگار ترجمه لاتین به انگلیسی «اندرو مات» (Andrew Motte) در سال ۱۷۲۹ و پس از مرگ نیوتن است. مات به‌جای «مگر تا حدی که» از «به‌جز» استفاده می‌کند. هوک می‌گوید این تفاوتی ظریف بود که باعث می‌شد به‌نظر برسد نیوتن از اجسام آزاد از نیرو صحبت می‌کند، به‌جای این که توضیح دهد چرا تمام اجسام به نیرو‌ها واکنش نشان می‌دهند. او می‌گوید، پس از این ترجمه مردم به‌احتمال زیاد دیگر به ترجمه اصلی مراجعه نمی‌کردند.

«رامون بارتلمی» (Ramón Barthelemy)، پژوهشگر آموزش فیزیک در دانشگاه یوتا، می‌گوید این توضیح کامل‌تر است. کلماتی که دانشمندان برای انتقال ایده‌های خود استفاده می‌کنند می‌تواند اثری بزرگ روی فهم، مخصوصاً برای دانشجویان، داشته باشد.

بارتلمی می‌گوید: «من فکر می‌کنم وقعاً جالب است که مردم همچنان درباره این موضوع صحبت می‌کنند. این نشان می‌دهد که هنوز بحث‌هایی وجود دارد. هر زمانی که بتوانیم فرصت‌هایی بیشتر برای مشارکت دانشجویان فراهم کنیم و تفسیری متفاوت ببینیم، راهی هیجان‌انگیز برای جذب مردم به فیزیک پیدا کرده‌ایم.»

منبع: فرارو

کلیدواژه: قانون نیوتن قیمت طلا و ارز قیمت موبایل آزاد از نیرو قانون اول دی ساله نیرو ها تا حدی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۶۸۸۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ترجمه «قلمروزدایی علم و دین» روانه بازار نشر شد

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «قلمروزدایی علم و دین» تألیف گریگور داوس به تازگی با ترجمه جواد درویش آقاجانی منتشر و روانه بازار نشر شده است.

پروفسور گریگور داوس (زاده ۱۹۵۷)، استاد دانشگاه نیوزلند است که در زمینه فلسفه دین مدرک دکتری دارد. هدف این کتاب، تحلیل منازعه «علم و دین» از طریق توسعه رویکردهای ممکن به روابط بین آن‌ها و همچنین توسعه مفهومی علم از یک سو و دین از سوی دیگر است. کتاب در مقابل مدل‌های ساده‌تر از روابط علم و دین، مدل پیچیده‌تری را پیشنهاد می‌دهد که شامل چهار بُعد برای پرداختن به رابطه علم و دین است و عبارت‌اند از: بُعد شناختی، غایت‌شناختی، نهادی و معرفت‌شناختی، بُعد شناختی به محتوای گزاره‌های علمی و دینی می‌پردازد. بُعد غایت‌شناختی به اهداف مندرج در علم و دین اختصاص دارد. بُعد نهادی شامل بررسی رابطه علم و دین از طریق سازمان‌های اجتماعی مرتبط با آن‌هاست. بُعد معرفت‌شناختی هم به صورت‌های مختلف معرفت، زبان و منابع دانش می‌پردازد.

مجموعه بن‌مایه‌های کمبریج تا به‌حال در ۲۵ سرفصل موضوعی مختلف منتشر شده است. سرفصل موضوعی فلسفه این مجموعه در ۱۵ شاخه و تاکنون ۲۲۸ کتاب تقدیم جامعه علمی کرده است. همچنین در سرفصل موضوعی دین نیز ۸ شاخه مختلف مورد توجه قرار گرفته و ۸۱ کتاب منتشر شده است. همان‌طور که گفته شد در شاخه فلسفه دین تا به حال ۳۱ کتاب منتشر شده است که در حال حاضر ترجمه ده کتاب از آن مجموعه به فارسی عرضه شده است.

فلسفه دین در کشورمان نیز در سال‌های اخیر مورد توجه استادان و محققان به‌ویژه نسل جوان‌تر قرار گرفته است. البته با توجه به گستره موضوعی مباحث فلسفه دین، میزان دغدغه‌مندی نسبت به هر کدام از این موضوعات در جوامع مختلف متفاوت است. موضوعاتی نظیر «معنای زندگی»، «علم و دین»، «خداباوری»، «تکثرگرایی» و «مسئله‌های شر و رنج» که در زمره موضوعات اصلی و مشترک مباحث فلسفه دین‌اند، مصادیقی از چالش‌های فکری محیط‌های علمی ایران نیز محسوب می‌شوند. به هر روی، انتشار کارهای متنوعی در سال‌های اخیر در فضای فکری فلسفه دین ایران ستودنی است. مجلات، کتاب‌ها، مقالات و رساله‌های دانشجویی مختلف در کنار برگزاری رویدادهای علمی و پژوهشی متنوع، اگر چه سرمایه‌ای خوب هستند اما ناکافی برای تحقیقات بیشتر و کامل‌تر در آینده است.

این کتاب با ۱۲۴ صفحه، شمارگان ۱۰۰ نسخه و قیمت ۹۰ هزار تومان عرضه شده است.

کد خبر 6090175 فاطمه میرزا جعفری